Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του πεζογράφου στην κοινωνία;

Όταν πρωτοδημοσίευσα πριν από σαράντα χρόνια, η θέση του λογοτέχνη μέσα στην κοινωνία ήταν εντελώς διαφορετική. Υπήρχε μεγαλύτερη πνευματικότητα στις καλλιτεχνικές αναζητήσεις του λαού, κι ας ήταν πολύ πιο αμόρφωτος ως προς την εγκύκλια παιδεία.

Τότε είχαν όχι μόνο κυκλοφοριακή επιτυχία, αλλά και πνευματική επιρροή, ποιητές όπως ο Ρίτσος ή ο Ελύτης και πεζογράφοι όπως ο Τσίρκας ή ο Ταχτσής. Σήμερα τα σπουδαία ονόματα του παρελθόντος έχουν αντικατασταθεί από μπεστελερίστες της λαϊκής λογοτεχνίας που γράφουν ιστορικά κι αισθηματικά μυθιστορήματα αναμασώντας συνήθως κοινοτοπίες.

Εν ολίγοις, βιώνουμε μία περίοδο γενικευμένης έκπτωσης και παρακμής, και η κοινωνία έχει στρέψει τα νώτα της στην αξιόλογη λογοτεχνία.

Έχει κανείς την αίσθηση ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού βρίσκεται πια στο ίδιο χαμηλό επίπεδο με τα τηλεοπτικά προγράμματα, με τα οποία βομβαρδίζεται και υφίσταται πλύση εγκεφάλου εδώ και τουλάχιστον τριάντα χρόνια.

Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορωνοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η πεζογραφία;

Υποτίθεται ότι ο κόσμος, κλεισμένος στο σπίτι του, έχει επιτέλους άφθονο ελεύθερο χρόνο για να διαβάσει ό,τι δεν έπιανε στα χέρια του όλο τον προηγούμενο καιρό.

Όπως υποτίθεται και ότι με τον παρηγορητικό και τον εμψυχωτικό τους ρόλο, η καλή πεζογραφία και η ποίηση θα ανακουφίσουν τους αναγνώστες τους από το άγχος και τη στενοχώρια που τους καταδυναστεύουν τις δύσκολες μέρες της καραντίνας.

Λυπάμαι που θα σας απογοητεύσω. Όσοι διάβαζαν και πριν, διαβάζουν και τώρα. Και, μάλιστα, κάποιοι ακόμη λιγότερο, γιατί, με τις πρωτόγνωρες αυτές συνθήκες, δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς ή μειώνεται η όρεξή σου να διαβάσεις λογοτεχνία.

Όσοι, όμως, δεν άγγιζαν βιβλίο προ καραντίνας, το ίδιο ακριβώς κάνουν και σήμερα. Ας μην αυταπατόμαστε κι ας μην υποκύπτουμε στη γοητεία των ευσεβών μας πόθων. Με άλλα λόγια, τι είχες, Γιάννη, τι είχα πάντα.

* Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος (Αθήνα, 1959) έχει δημοσιεύσει είκοσι τίτλους μυθοπλασίας, τέσσερα βιβλία μεταξύ χρονικού και αυτοβιογραφίας, και μία συλλογή-σύνθεση με μεταφρασμένα αποσπάσματα από αρχαίους Έλληνες συγγραφείς. Έργα του μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες και διασκευάστηκαν για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Διδάσκει Δημιουργική Γραφή στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Το προσωπικό αρχείο του βρίσκεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.