Δύσκολο να απαντηθεί το ερώτημα του Μπρεχτ. Τι μένει από την κοσμική μας ιστορία και τι μένει καταγεγραμμένη από αυτήν στα ποιητικά βιβλία; Ποιος ο ρόλος των ποιητών; Που πρέπει να σταθούν; Τι να γράψουν και πώς να φωνάξουν; Και γιατί να χρεώνεται στον ποιητή η σιωπή; Ανέλαβε κάποια υποχρέωση απέναντι στην κοινωνία που δεν την τήρησε, έδωσε κάποια υπόσχεση και δεν την κράτησε; Υπάρχουν πρότυπα στάσεων και αξιών για τους ποιητές; Υπάρχουν στερεότυπα έκφρασης ή νόρμες συμπεριφοράς στην ποίηση που την καθορίζουν; Ή μήπως την εγκλωβίζουν και τη στιγματίζουν;

Και όσο δύσκολο είναι να απαντηθεί το ερώτημα του Μπρεχτ, άλλο τόσο δυσκολεύομαι να μιλήσω με γενικεύσεις. Ωστόσο ακολουθώντας τα μονοπάτια της λογικής, μπορώ να συμπεράνω, ότι, αφού ο ποιητής ζει πάνω στη Γη, μέσα σ' αυτόν τον κόσμο, ανάμεσα μας, είναι μέρος της κοινωνίας και μάρτυρας της κοινωνικής πραγματικότητας, φυσικά και υπάρχει η αλληλεπίδραση πομπού και δέκτη. Ο ποιητής και επηρεάζεται και μπορεί και να επηρεάσει μπορεί να συμβάλλει στην διαλεκτική επικοινωνία μέσα από το έργο του. Ως πολιτικό ον που είναι, ζει μέσα στην κοινωνία, γίνεται δέκτης των παλμών της, συναισθάνεται τους φόβους και τις αγωνίες της, διακρίνει τις ελπίδες της, ανασαίνει τον αέρα της. Με ευαίσθητες κεραίες αφουγκράζεται τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα εν εξελίξει τους. Και οι πέντε/έξι/επτά/οκτώ αισθήσεις του είναι σε εγρήγορση. Ένα σφουγγάρι είναι που απορροφά όλους τους κραδασμούς τού έξω του κόσμου, μετουσιώνοντας τους κραδασμούς σε λέξεις, σε γραφή, σε λόγο. Δίνει έναυσμα για σκέψη. Δεν προτείνει άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις. Δεν έχει τις απαντήσεις. Δεν παράγει διδακτική. Δεν κουνά το δάχτυλο σε κανέναν. Σπέρνει μέσα στα ποιήματα του και αφήνει στη βούληση των αναγνωστών -αν και εφόσον θέλουν- να θερίσουν. Ας θερίσουν όσοι αντιλαμβάνονται. Ας απολαύσουν τον καρπό όσοι συναισθάνονται. Η ποιητική του φωνή μπορεί κάποτε να κραυγάζει, άλλοτε να σιγοψιθυρίζει και κάποιες φορές υπόκωφα να εννοεί. Με βεβαιότητα όμως δεν θα σιωπήσει.